Twintig studenten van Hogeschool Utrecht hebben gekeken wat de Zoetermeerse Dorpsstraat kan leren van de Efteling. RuimteVerhaal begeleidde dit project en vertaalde het materiaal van de studenten in een concreet advies.
De Dorpsstraat in Zoetermeer is het historisch centrum van het oude Zoetermeer. Sterker, het was de centrale straat in zowel Zegwaart als Soetermeer, de twee dorpen waaruit het huidige Zoetermeer is ontstaan. Bij de aanwijzing van Zoetermeer als groeikern en satelliet van Den Haag werd het centrum verschoven naar het geografisch midden van de nieuwe stad. De Dorpsstraat weerstond de vernieuwingsdrang en de daaruit volgende sloopwens en is nog steeds een bij Zoetemeerders geliefde, kleinschalige winkelstraat. De winkels in de straat hebben het echter moeilijk en men is al enige tijd op zoek naar impulsen om de straat nieuw leven in te blazen.
Binnenstad Zoetermeer als één attractiepark
Vandaag de dag bestaat de binnenstad van Zoetermeer naast de Dorpsstraat ook uit het nabijgelegen Stadshart. Beide werelden zijn van elkaar gescheiden door middel van een grote waterpartij – de Dobbeplas – en functioneren autonoom. Waarom wordt de gehele binnenstad niet gemanaged als een attractiepark? Geef beide centra een eigen thema c.q. verhaal. Tover de Dorpsstraat bijvoorbeeld om tot ‘Sprookjesbos’ met een dorps en kleinschalig karakter en het Stadshart tot ‘Ruigrijk’ met hippe en moderne (winkel)ketens. De twee centra hoeven elkaar niet te bijten. Juist door het eigen karakter te versterken kunnen beide centra elkaar goed aanvullen. Het Stadshart is grotendeels in handen een grote belegger. De winkelunits zijn groot, de huren hoog en grote winkelketens domineren in het straatbeeld. De Dorpsstraat is daarentegen een geliefde plek voor de kleine winkels (vaak zelfstandige ondernemers). Door haar dorpse sfeer en kleinschaligheid kan deze historische winkelstraat betekenis hebben voor heel Zoetermeer. Het is daarbij van belang dat de ondernemers, pandeigenaren en de gemeente gezamenlijk in een verhaal geloven en ook bereid zijn om dit uit te dragen en hierin te investeren. Vervolgens kan de marketing van de centra meer vanuit gezamenlijkheid worden opgepakt. Een quick win: toon op de plattegronden die in het Stadshart hangen ook de Dorpsstraat.
Kijk door de ogen van de Zoetermeerder
De Dorpsstraat is voor veel Zoetermeerders de historische ziel van hun gemeente. Zij komen specifiek naar deze straat vanwege het dorpse karakter, de gezellige sfeer en het horeca-aanbod. Daarmee heeft de Dorpsstraat eigenlijk goud in handen: bezoekers komen namelijk niet alleen om te winkelen maar ook om andere redenen, zoals het nuttige van een hapje en drankje. Hier liggen dan ook kansen om de Dorpsstraat te onderscheiden van andere winkelcentra en internet. Concurreer niet op (winkel)aanbod en prijs maar verleidt mensen met sfeer en gezelligheid.
Vertel het ‘sprookje’ van de Dorpsstraat
De Dorpsstraat werd echter tot voor kort gepresenteerd als ‘’verrassend veelzijdig’’. Deze positionering is juist niet onderscheidend ten opzichte van andere centra, zoals het Stadshart. Terwijl al eerder is geconstateerd dat de Dorpsstraat – als organisch gegroeide straat in new town Zoetermeer – allerlei elementen heeft met een verhaal. De studenten van Hogeschool Utrecht gingen op zoek naar het ‘sprookje’ van deze straat. Zij adviseren om de historie en het dorpse karakter sterker uit te lichten. Dat betekent onder andere het gebruik maken en naar voren halen van de historische architectuur. Een van de andere ideeën is om de herkenbaarheid van de Dorpsstraat te vergroten door middel van onderscheidende elementen, zoals een toegangspoort. Ook kunnen de twee gezichten van de Dorpsstraat worden benadrukt: het Zegwaartse deel met kleinschalige aaneengesloten bebouwing en het Soetermeerse deel met luxe villa’s op ruime percelen. Verder hebben de studenten aangegeven dat het pand van de Hoogvliet supermarkt een kwaliteitsimpuls nodig heeft. De huidige verschijningsvorm zorgt voor een negatieve menselijke beleving vanaf ooghoogte. Het Hoogvliet-pand moet volgens de studenten gerenoveerd of gesloopt worden. Gezien de centrale ligging van dit pand stellen ze voor om hier iets ‘spraakmakends’ neer te zetten. Bijvoorbeeld een gebouw dat doet herinneren aan kasteel Palenstein of de oude Brinkers Fabriek, die beide in het verleden op deze locatie hebben gestaan. Qua invulling van het pand kan gedacht worden aan een hoger segment supermarkt of een combinatie van dagelijkse speciaalzaken met horeca.
Fietsvriendelijke straat
Naast het Hoogvliet-pand zorgt ook de inrichting van de openbare ruimte momenteel voor de nodige negatieve prikkels. De Dorpsstraat is van oudsher een belangrijke verkeersroute. Dagelijks komen vele fietsers door deze straat. Met name op drukke momenten levert dit gevaarlijke situaties op. Gepleit wordt om de straat tijdens winkeltijden volledig af te sluiten voor fietsers. Tegelijkertijd blijkt dat veel bezoekers met de fiets naar de Dorpsstraat komen. Uit onderzoek blijkt zelfs dat zij de bereikbaarheid van de fiets net zo belangrijk vinden als de bereikbaarheid van de auto. Advies is daarom om te zoeken naar een vriendelijke oplossing. De huidige inrichting van de Dorpsstraat nodigt de fietser uit om hier doorheen te racen. Door de ‘rijstrook’ visueel te versmallen krijgt de fietser veel meer het idee dat hij of zij te gast is in een voetgangersgebied. Met behulp van bomen, picknicktafels en kraampjes kan dit gevoel worden versterkt. Het nodigt de bezoeker uit om te dwalen. Deze elementen dragen eveneens bij aan de aantrekkelijkheid van de Dorpsstraat als verblijfsgebied.